Yaklaşık 2 aydır kamuoyunu meşgul eden torba yasa vergi teklifi, Cumhurbaşkanı’ nın vetosunun ardından, veto edilen düzenlemenin yasa metninden çıkartılması sonucunda TBMM’ de tekrar kabul edildi ve Cumhurbaşkanı’nın onayının ardından da 7 Aralık 2019 tarihli Resmi Gazete ’de Digital Hizmet Vergisi ile Bazı Kanunlarda ve 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun ad ve 7194 sayılı Kanun Numarası ile yayınlanarak yürürlüğe girdi.

Bu yasa ile birlikte vergi sistemimizde Digital Hizmet Vergisi, Konaklama Vergisi ve Değerli Konut Vergisi adlı 3 adet yeni vergi ihdas edildiği gibi, hâlihazırda var olan vergi kanunlarında da tüm mükellefleri doğrudan ya da dolaylı olarak ilgilendiren önemli düzenlemeler / değişiklikler yapıldı.

Söz konusu düzenlemelerin bazılarının uygulanabilirliği konusunda gerek kamuoyunda ve gerekse akademik camiada türlü eleştiriler getirilmekle birlikte, yasalaşan bu kanundaki vergiyle ilgili düzenlemelerine ilişkin özetimiz aşağıda yer almaktadır.

1. Digital Hizmet Vergisi Hakkında Özet Bilgiler (7194/madde 1 ve devamı)

1. Verginin konusunu, Digital ortamda sunulan her türlü reklam hizmetleri; Sesli, görsel veya digital içeriklerin digital ortamda satışı, dinlenmesi, izlenmesi ve oynanması vb ile Digital ortamda digital hizmet ağlayıcıları tarafından verilen aracılık hizmetleri oluşturmaktadır.

2. İlgili hesap döneminden önceki hesap döneminde, Türkiye’de elde edilen hasılatı 20.milyon TL dan veya Dünya genelinde elde edilen hasılatı 750 milyon € veya muadili yabancı para karşılığı Türk lirasından az olanlar dijital hizmet vergisinden muaftır. (Konsolidasyona tabi olan grup firmalarında toplam hasılat dikkate alınır)

3. Dijital hizmet vergisinin matrahı, ilgili vergilendirme döneminde verginin konusuna giren hizmetler nedeniyle elde edilen hasılattır. Hasılatın döviz üzerinden olması halinde TCMB Döviz Alış Kuru kullanılır.

4. Dijital hizmet vergisi oranı %7,5'dir(yüzde yedi buçuk). olup matrah üzerinden herhangi bir indirim yapılmaz.

5. Vergi fatura üzerinde gösterilmez.

6. Ödenen vergi, gelir ve kurumlar vergisine esas safi kazancın tespitinde gider olarak indirilebilir.

7. Mükellefler veya vergi sorumluları tarafından digital hizmet vergisi, takip eden ayın sonuna kadar vergi dairesine beyan edilir ve beyan süresi içinde ödenir. Digital hizmet vergisinde, vergilendirme dönemi, takvim yılının birer aylık dönemleridir. Maliye Bakanlığı 3 er aylık dönemler belirlemeye yetkilidir. 

8. Uygulamanın başlangıç tarihi 1 Mart 2020’ dir.

2. Konaklama Vergisi Hakkında Özet Bilgiler (7194/madde 8 ve devamı)

1. Otel, motel, tatil köyü, pansiyon, apart otel, misafirhane, kamping, dağ evi, yayla evi gibi konaklama tesislerinde verilen geceleme hizmeti ile bu hizmetle birlikte satılan, konaklama tesisi bünyesinde sunulan diğer tüm hizmetler (yeme, içme, aktivite, eğlence hizmetleri ve havuz, spor, termal ve benzeri alanların kullanımı gibi) konaklama vergisine tabidir.

2. Konaklama vergisinin mükellefi, yukarıda belirtilen hizmetleri sunanlardır. Vergiyi doğuran olay, belirtilen hizmetlerin sunulması ile meydana gelir.

3. Konaklama vergisinin matrahı, KDV matrahı ile aynıdır. Ancak hesaplanan vergi KDV matrahına dahil edilmez.

4. Vergilendirme dönemi, takvim yılının birer aylık dönemleri olup; vergi, KDV ile aynı sürede beyan edilir ve ödenir.

5. Konaklama vergisi tutarı, düzenlenen fatura vb belgelerde gösterilir. Vergiden herhangi bir ad altında indirim yapılması söz konusu değildir.

6. Konaklama vergisi oranı % 2’dir. Ancak 31 Aralık 2020 tarihine kadar %1’ dir.

7. Uygulamanın başlangıç tarihi 1 Nisan 2020’ dir.

8. Öğrenci yurtları ile karşılıklı olmak koşulu ile yabancı devletlerin Türkiye’ deki diplomatik temsilcilikleri, konsoloslukları ve uluslararası anlaşmalar gereğince vergi muafiyeti tanınan uluslararası kuruluşlara/ mensuplarına verilen hizmetler bu vergiden istisna edilmiştir. 

3. Değerli Konut Vergisi Hakkında Özet Bilgiler (7194/madde 30 ve devamı)

1. Verginin konusunu, Türkiye sınırları içinde bulunan mesken nitelikli taşınmazların Tapu Kadastro GM’ tarafından belirlenen ve değeri 5 milyon TL ’ ve üzerinde olan konutlar oluşturmaktadır.

2. Kurumca yapılan değerleme hem internet sitesinde ilan edilir ve hem de ilgilisine tebliğ edilir. Tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde itiraz edilmez ise konutun değeri kesinleşir.(Hak düşürücü süre)

3. Taşınmazın belirlenen yukarıdaki değeri, değerlemenin yapıldığı yılı izleyen yıldan başlayarak her yıl VUK ‘ nun hükümlerine göre belirlenen yeniden değerleme oranında artırılır.

4. Nitelikli taşınmazların değerine bağlı olarak %0,3 %0,6 veya %1,0 oranlı vergi uygulanabilmektedir.

 

5 milyon ile 7,5 milyon arasında olanlar	% 0,3
7,5 milyon ile 10 milyon arasında olanlar	% 0,6
10 milyon ve üzeri olanlar	% 1,0

 

5. Paylı mükellefiyet ya da elbirliği ile mükellefiyet halinde, matrah nitelikli taşınmazın toplam değeri üzerinden hesaplanır.

6. Verginin mükellefi, anılan meskenin maliki, yoksa intifa hakkı sahibi her ikisi de yok ise meskene malik gibi tasarruf edenler öder. Paylı mükellefiyet halinde, hisseleri oranında, elbirliğiyle mükellefte ise müteselsilen sorumluluk var.

7. Genel ve özel bütçeli idarelerin sahip olduğu mesken nitelikli taşınmazlar, Türkiye sınırları içinde tek meskeni olan ve gelirleri sadece emekli aylıklarından ibaret olanların sahip olduğu mesken nitelikli taşınmazlar ile Esas faaliyeti bina inşaatı olan ve henüz ilk satışa konu edilmemiş yeni inşa edilen mesken nitelikli taşınmazlar, değerli konut vergisinden muaftır.

8. Mükellef tarafından beyana konu olan nitelikli taşınmaz için, belirtilen tutarı aştığı yılı takip eden Şubat ayının 20 sine kadar beyan edilir ve vergi yıllık olarak tahakkuk ettirilir. Anılan vergi Şubat ve Ağustos ayında iki taksitle ödenir.

9. Tahsil edilen değerli konut vergisi genel bütçeye gelir kaydedilir. Mahalli idarelere verilecek payların hesabında dikkate alınmaz.

10.Uygulamanın kanunun yayım tarihinde yürürlüğe girmiştir.

4. Gelir Vergisi Kanunu’na İlişkin Yapılan Değişiklikler

1. Gelir Vergisi tarifesi (GVK / madde 103) 1 Ocak 2019^{1  2}tarihinden itibaren uygulanmak üzere değiştirilmiş ve %40 lık oran ilave edilmiştir.

      

18.000 TL ye kadar	% 15
40.000 TL nin 18.000 TL si için 2.700 TL, fazlası için	% 20
98.000 TL nin 40.000 TL si için 7.100 TL, fazlası için (Ücret gelirlerinde 148.000 TL nin 40.000 TL si için 7.100 TL)	% 27
500.000 TL nin 98.000 TL si için 22.760 TL, fazlası için (Ücret gelirlerinde 500.000 TL nin 148.000 TL si için 36.260 TL)	% 35
500.000 TL den fazlasının 500.000 TL si için 163.460 TL, fazlası için (Ücret gelirlerinde 500.000 TL den fazlasının 500.000 TL si için 159.460TL)	% 40

 

2. Serbest meslek kazançlarında telif kazançları için, 500.000,00-TL sınır getirilmiştir. Bilindiği üzere GVK’ nun 18 nci maddesinde belirtilen serbest meslek (müellif, mütercim, bilgisayar programcısı, yazar) kazançları gelir vergisinden istisna edilmiş ve sadece %17 oranında stopaja tabi tutulmuş idi. 

Yapılan düzenleme sonrasında anılan tutarı aşılması halinde yıllık beyanname verilmesi gerekmektedir.

Uygulamanın başlangıç tarihi 1 Ocak 2020’ dir. 

3. Ücret gelirlerinde işverence taşıma hizmeti verilmeyen durumlarda ve ödemenin toplu taşıma kartı, taşıma bileti veya benzer bir ödeme aracılığıyla yapılması şartıyla ve günlük 10,00-TL yi geçmemek üzere istisna getirildi.

Uygulamanın başlangıç tarihi 1 Ocak 2020’ dir.

4. Basketbol ve voleybol spor dallarının en üst liglerinde görev alan hakemlerin ücret gelirlerinin vergilendirilmesine yönelik düzenleme yapılmıştır.

Uygulamanın başlangıç tarihi 1 Ocak 2020’ dir.

5. Ticari faaliyet ve Serbest Meslek faaliyeti kapsamında faaliyetleri kapsamak üzere, binek otomobillerin ÖTV’ si ile giderlerine ilişkin kısıtlama yapılmıştır. Bu bent kapsamında yer alan kısıtlamalar, faaliyetleri binek oto kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi olan firmaları kapsamamaktadır.

Aylık kira bedeli 5.500,00-TL ile sınırlandırılmıştır. 2020 yılında uygulanacak tutar için yeniden değerleme yapılmayacaktır.

Binek otomobillere ait giderlerin, en fazla %70’ inin giderleştirilmesine izin verilmiştir. (İşletmeye dahil olanlar veya kiralananlar )

Yeni araç alımında ÖTV ve KDV toplamının en çok 115.000,00-TL ‘lık kısmı gider yazılabilecektir.

Binek otoların satın alınması durumunda sıfır olarak alındığında vergiler hariç 135.000,00-TL ‘ sının, söz konusu vergilerin maliyet bedeline eklendiği haller ile taşıtın ikinci el olarak iktisap edilmesi halinde, amortismana tabi iktisadi kıymetinin 250.000,00-TL sına tekabül eden kısmının amortismanlarının gider yazılmasına izin verilmiştir.

Uygulamanın başlangıç tarihi 1 Ocak 2020’ dir.

6. Tevkifat suretiyle vergilendirilmiş ücretlerin, yıllık 500.000,00-TL’ yi aşması halinde yıllık beyanname ile beyan edilmesi zorunluluğu getirilmiştir. Düzenleme öncesinde GVK 86/1-b hükmü gereği tek işverenden alınmış ve tevkifat suretiyle vergilendirilmiş ücretler için hiçbir suretle beyanname verilmemekte, başkaca sebeplerle beyanname verilse dahi bunlar beyannameye dahil edilmemekte idi. 

Uygulamanın başlangıç tarihi 1 Ocak 2020’ dir.

7. Avukatlık kanunu uyarınca karşı tarafa yükletilen vekâlet ücretlerine tevkifat zorunluluğu getirilmiştir.

Uygulamanın başlangıç tarihi kanunun yayım tarihidir.

8. GVK ‘nun Geçici 72 nci maddesinde değişiklik yapılarak sporculara yapılan ücret ve ücret sayılına ödemeler üzerinden yapılan tevkifat uygulaması 31 Aralık 2019 tarihinden 31 Aralık 2023 tarihine uzatılmış ve en üst ligdekiler için %15 olarak uygulanan tevkifat oranı ise 1 Ocak 2020 tarihinden geçerli olmak üzere %20 olarak güncellenmiştir.

9. Gelir vergisi kanununun mükerrer 121 nci maddesinde düzenlenen vergiye uyumlu mükelleflere vergi indirimi uygulamasından yararlanma şartlarında değişiklik yapılmış ve şartlar hafifletilmiştir. 

Düzenleme öncesi beyana tabi vergi türleri için vergi dairesine verilmesi gereken tüm beyannamelerin süresinde verilmemesi ya da ödenmemesi indirim uygulamasına engel teşkil etmekte idi. 

Yapılan düzenleme ile veraset intikal vergisi ve damga vergisi beyannameleri bu madde kapsamından çıkarılmış, ödeme koşulu ise gelir ve kurumlar vergisi beyannamelerinin verilme süresine uzatılmıştır.

Uygulamanın başlangıç tarihi 1 Ocak 2020’ dir. 

5. Vergi Usul Kanunu’ na İlişkin Yapılan Değişiklikler

1. Vergi Usul Kanunu’ nun İzaha Davet başlıklı 370 nci maddesinde değişiklik yapılarak davet süresi 15 günden 30 güne çıkarılmıştır.

Yapılan izahın yeterli olmaması halinde, hiç verilmemiş olan beyannamelerin verilmesi, eksik olanların tamamlanması ve düzeltilmesi süresi, izahta bulunulan tarihten itibaren 30 güne çıkarılmıştır.

Ayrıca, kullanılan sahte veya muhteviyatı itibarıyla yanıltıcı belge tutarı, bir takvim yılında 100.000,00-TL geçmeyen veya bu tutarı geçse bile ilgili yıldaki toplam mal ve hizmet alışlarının %5'ini aşmayan mükelleflere maddede yer alan şartlar dahilinde ziyaa uğratılan vergi üzerinden %20 oranında vergi ziyaı cezası kesilmesi öngörülmektedir.

Uygulamanın başlangıç tarihi 1 Ocak 2020’ dir.

2. VUK’ nun 376 ncı maddesinde değişiklik yapılarak vergi ziyaı cezalarında indirim oranı, ilk defa işlenip işlenmediğine bakılmaksızın %50 olarak belirlenmiştir.

Uzlaşmanın vaki olması halinde ödenecek vergi ziyaı cezası için %25 oranında indirimden yararlanma olanağı sağlanmıştır.

Uygulamanın başlangıç tarihi, kanunun yayım tarihidir.

3. VUK ‘ nun 379 ncu maddesi ‘’Kanun Yolundan Vazgeçme’’ başlığıyla yeniden düzenlenmiştir. Yapılan düzenlemeyle, yargı aşamasında da mükelleflerin yargı yolundan vazgeçerek idareyle uzlaşma yolunu gedebilmelerine olanak sağlanmaktadır. 

Bu kapsamda, yargılama aşamasında mükelleflerin istinaf veya temyiz yolundan vazgeçmeleri halinde verilen karara göre, dava konusu edilen verginin bir kısmı ve/veya cezanın bir kısmı ya da tamamından vazgeçilmesi ve idarece de ihtilafların sürdürülmemesi yönünde düzenleme yapılmaktadır. 

Söz konusu düzenleme, "İstinaf" ve "Temyiz" aşamasındaki vergi davaları için getirilmektedir. Danıştay’ın bozma kararı üzerine verilen kararlar uygulama kapsamında değildir.

Mükelleflerin bu düzenlemeden yararlanabilmeleri için en az ilk derece mahkemesi kararının verilmesi gerekmektedir. İlk derece mahkemesi kararına göre, davanın idare veya mükellef lehine sonuçlanması durumuna göre bu uygulamadan aşağıdaki tabloda² gösterilen şekilde yararlanılabilecektir.

    

Tabloda ödenmesi gereken tutar 100 TL kabul edilmiştir.	Vergi Mahkemesi veya Bölge İdare Mahkemesi Tarafından Kaldırılmışsa		Vergi Mahkemesi veya Bölge İdare Mahkemesi Taraf. Tasdik Edilmişse
Alacak Konusu	Ödeme	İndirimli Öde	Ödeme	İndirimli Öde
Vergi Aslı	60	48	100	100
Vergi Ziyaı Cezası	0	0	75	60
Vergi Aslı Dava Konusu Edilmeyen Vergi Ziyaı Cezası	25	20	75	60
Kaçakçılığa İştirak Nedeniyle Kesilen Vergi Ziyaı Cezası	25	20	75	60
Usulsüzlük ve Özel Usulsüzlük Cezaları	25	20	75	60

 

Bu şekilde tahakkuk eden tutarlar tahakkuk tarihinden itibaren 1 ay içinde ödenecektir. Bu maddeye göre tahakkuk eden vergi ve/veya vergi cezalarının %80’inin, hesaplanacak gecikme faizi ile birlikte bu sürede tamamen ödenmesi şartıyla, vergi ve ceza tutarından %20 oranında indirim yapılacaktır.

Uygulamanın başlangıç tarihi 1 Ocak 2020’ dir. 

4. VUK ‘na “Mükellefiyet kaydının analiz ve değerlendirme sonuçlarına bağlı olarak terkini’’ başlıklı 160/A maddesi ilave edilerek, mükellefiyet süresi, aktif ve öz sermaye büyüklüğü, ödenen vergi tutarı, çalışan sayısı, vergisel yükümlülüklerin yerine getirilip getirilmediği gibi hususlar dikkate alınarak mükelleflerin vergisel uyum seviyelerine analiz ve değerlendirme çalışmaları neticesinde sahte belge düzenleme riskinin yüksek olduğu tespit edilen mükelleflerin vergi incelemesine sevk edileceği ve nezdinde yoklama yapılacağına dair düzenleme yapılmıştır.

Yoklama sonuçlarına göre vergi dairesinin başkanı ya da defterdarın onayı ile mükellefiyet kaydı terkin edilecek ve bu durum mükellefe tebliğ edilecektir. İlgili kişilerin VUK 153/A kapsamında teminat göstermeleri halinde mükellefiyetleri ise yeniden tesis edilecektir. 

6. Gider Vergileri Kanunu’ na İlişkin Yapılan Değişiklikler

1. 6802 sayılı Gider Vergileri Kanunu’ nun 33 ncü maddesinde kambiyo muamelelerinde matrahın %0,1 (binde 1) olarak uygulanan oran üzerinden kanunun yayım tarihinden itibaren geçerli olmak üzere %0,2 (binde 2) olarak değiştirilmiştir. 

Saygılarımızla… 

---

¹ Yapılan düzenleme yılın son ayında yapıldığından, hukukun öngörülemezlik ilkesine aykırılık nedeniyle yıllık beyannamelerin ihtirazi kayıtla verilmesi ve sonrasında da dava açılmasını tavsiye ediyoruz. Ancak birilerinin dava açması ve bu davanın sonuçlanması, Anayasa Mahkemesi kararlarının geriye yürümezliği ilkesi nedeniyle, bu kapsama giren tüm mükellefler için uygulanabileceği anlamına gelmemektedir. Yani sonuçlanan davanın, dava açmamanız halinde sizin durumunuza bir katkısı olmayacaktır.

² GVK nuna eklenen 91 nolu geçici madde ile 1 Ocak 2019 & 31 Aralık 2019 tarihleri arasında elde edilen ücret gelirlerine, bu maddeyi ihdas eden Kanunla 103 üncü maddede yapılan değişiklik öncesi tarife uygulanır.